17 marca 1949r. decyzją dyrektora Przesiębiorstwa Państwowego „Film Polski” Aleksandra Forda, na bazie przedwojennego działu produkcji fotochemicznej „FOTO” fabryki „J. Franaszek S.A.”, uruchomiono Warszawskie Zakłady Fotochemiczne. Dotychczas jedynym, powojennym wytwórcą materiałów fotograficznych były Bydgoskie Zakłady Fotochemiczne (powstałe na bazie przedwojennej fabryki „Alfa”, należącej do Mariana Dziatkiewicza). Początkowo zakład produkował tylko błony rentgenowskie (30 000 m² w roku 1949) oraz taśmę filmową kinematograficzną (63 000 m² w roku 1949). W tamtym czasie błony fotograficzne znajdowały się w fazie prób. W roku 1950 rozpoczęto produkcję błon fotograficznych, zwojowych oraz małoobrazkowych.

Bezodblaskowa Błona Ortopanchromatyczna Drobnoziarnista
(1950-195?)
 

Pierwszy typ błony produkowanej przez WZF. Światłoczułość 17°/10 DIN. Brak jeszcze handlowej nazwy Fotopan, czy światłoczułości wyrażanej w systemie CUK
 „Opakowanie tymczasowe” po błonie zwojowej. Termin wywołania do 31 maja 1955r.

Fotopan
(1955?-1958?)
 

Kwestia roku pojawienia się na polskim rynku błon Fotopan jest niewyjaśniona. Prawdopodobnie nastąpiło to w połowie lat 50, gdy zarówno warszawskie, jak i bydgoskie zakłady przyjęły wspólną nazwę handlową „Foton”. Błony te miały światłoczułość 44 CUK, 16 DIN. Na opakowaniu brak tej informacji.

Fotopan - termin wywołania do lutego 1958r.

Fotopan F
 

Następca pierwszego Fotopana. Na opakowaniu pojawia się oznaczenie światłoczułości w systemie CUK (Centralny Urząd Kinematograficzny). 64 CUK około 18° DIN. Z produkcji został wyparty w pierwszej połowie lat 70. przez Fotopana FF. Z katalogu na rok 1960:
„Drobnoziarniste, ortopanchromatyczne, przeciwodblaskowe błony do zdjęć amatorskich i zawodowych przy świetle dziennych i sztucznym.”

Pierwszy typ opakowania błony średnioformatowej. Termin wywołania do maja 1965r.

 

Pierwszy typ opakowania małoobrazkowego. Termin wywołania do września 1963r.

W okresie lat 60. materiał ten produkowano w formatach:
60 typ 1 (120)
60 typ 2 (620)
40 (127)

Fotopan F, wersja średnioformatowa i małoobrazkowa razem.

A także w formacie 35mm jako:

ładunek ciemniowy (Typ 1 – bez szpuli do ładowania kaset w ciemni)
ładunek dzienny ( Typ 3 – na szpuli do ładowania kaset w przyćmionym świetle dziennym)
ładunek dzienny (Typ 4 – na szpuli w kasecie)
10 ładunków ciemniowych w pudełku blaszanym (Typ 5)
oraz jako odcinek błony o długości 17m w pudełku blaszanym (Typ 6)

Porównanie dwóch typów konfekcji wersji małoobrazkowej:

1 – ładunek ciemniowy

3 – dzienny na szpuli (bez kasety)

W połowie lat 60. żółte opakowanie zastąpiono zielonym. Zmieniła się też grafika na opakowaniu.

Fotopan F - nowe opakowanie. Termin wywołania do stycznia 1967.
 

Drugi typ opakowania w wersji małoobrazkowej. Ładunek dzienny Typ 3. Termin wywołania do sierpnia 1973r.


Fotopan F - ulotka informacyjna z początku lat 70.
 

Fotopan S
Katalog wyrobów Foton na rok 1960:
„Wysokoczułe, ortopanchromatyczne, przeciwodblaskowe błony do zdjęć przy słabym świetle dziennym i sztucznym.”

Fotopan Super pojawił się na polskim rynku, podobnie jak Fotopan F, pod koniec lat 50.

Naświetlona błona zwojowa Fotopan Super.

Na przełomie lat 50./60. nazwę handlową „Super” skrócono do litery „S”. Początkowo światłoczułość wynosiła 21° DIN. W późniejszym etapie produkcji, gdy zaniechano już stosowania skali CUK, wynosiła ona 22° DIN, 125ASA.

Pierwszy typ opakowania. Światłoczułość 88 CUK = 21° DIN. Brak daty ważności, czy numeru emulsji.

Małoobrazkowe pudełko z błędem. Zawiera informację o ilości klatek dla wersji średnioformatowej.

Tak samo jak w przypadku Fotopana F opakowanie na przestrzeni lat uległo modyfikacji. Fotopan S w produkcji pozostawał do połowy lat 70.

Drugi typ opakowania. Termin wywołania do października 1972r.

Drugi typ opakowania w wersji małoobrazkowej. Ładunek dzienny Typ 3. Termin wywołania do sierpnia 1973r.

Fotopan S - ulotka informacyjna z początku lat 70.

Fotopan U
Katalog wyrobów Foton na rok 1960:
„Błony superpanchromatyczne o najwyższej czułości do zdjęć nocnych i reporterskich.”
 

Fotopan ULTRA pojawił się w połowie lat 50. Z początkiem lat 60. skrócono jego nazwę (Fotopan U).
Tak jak w przypadku Fotopanów F i S, opakowanie Fotopana U przeszło zmiany kosmetyczne na przestrzeni okresu produkcji. Światłoczułość wynosiła 250 CUK, 24° DIN, 200 ASA. Na początku lat 70. Fotopan SR wyparł go z produkcji.

Fotopan U. Termin wywołania do września 1968r.

Fotoncolor

Pod koniec lat 50. warszawski FOTON opracował i wdrożył do produkcji barwny kinematograficzny film pozytywowy FOTONKOLOR do sporządzania kopii ekranowych. Na bazie tego osiągnięcia z początkiem lat 60. wprowadzono do sprzedaży barwny film negatywowy do światła dziennego – Fotoncolor NS.


Fotonkolor NS - reklama z katalogu Fotonu na rok 1960.

Błona zwojowa Fotoncolor NS. Światłoczułość 16° DIN, 44 CUK. Materiał udostępnił Woytek P. Kowalczyk (wpkx.pl)

Błona zwojowa Fotoncolor NS. Termin wywołania do września 1963r. Widoczna obniżka ceny z 20 do 15 zł. Materiał udostępnił Woytek P. Kowalczyk (wpkx.pl)

W późniejszym etapie produkcji zwiększono światłoczułość z 16 do 18° DIN.

Błona małoobrazkowa Fotoncolor NS. Ładunek dzienny na szpuli w kasecie. Termin wywołania do maja 1965r. Materiał udostępnił Woytek P. Kowalczyk (wpkx.pl)

Błona małoobrazkowa Fotoncolor NS. Światłoczułość 18° DIN, 64 CUK. Materiał udostępnił Woytek P. Kowalczyk (wpkx.pl)

Niestety, szybkie zaniechanie produkcji spowodowane było deklaracją kombinatu ORWO z NRD o zaopatrzeniu krajów RWPG w barwne materiały światłoczułe. Opracowaną technologię wraz ze specjalistycznymi maszynami do oblewów wielowarstwowych przekazano bliźniaczym zakładom FOTON Bydgoszcz, gdzie służyły do produkcji kolejnych odmian barwnego papieru do powiększeń Fotonkolor.

Mikrofilm negatywowy

Z katalogu na rok 1960:

„Drobnoziarnista, przeciwodblaskowa błona małoobrazkowa i zwojowa do reprodukcji kreskowej dokumentów, druków i rysunków jedno- i wielobarwnych z ewentualnym użyciem filtrów świetlnych.”

Puszka mikrofilmu negatywowego. Materiał udostępnił BW z forum korex.net.pl
 

Fotopan N – 200

Z początkiem lat 70. Warszawskie Zakłady Fotochemiczne otrzymały zagraniczne zamówienie na wyprodukowanie partii błon zwojowych o czułości 200 ASA. Zleceniodawcą była „pewna renomowana fabryka fotochemiczna”*. Partia wyprodukowanych błon trafiła na reeksport jako Vola-Film N-200. Nadwyżka z tej partii produkcyjnej została sprzedana w kraju pod nazwą Fotopan N-200. Prawdopodobnie zastosowana w tym materiale emulsja została wykorzystana później do opracowania Fotopana SR – następcy Fotopana U. Co ciekawe, przez jakiś czas Fotopan N-200 figurował w katalogu wyrobów Fotonu jako część asortymentu.

 *Tak wynika z opracowania „WZF Foton lata 1945-1988”, wydanego w 1988r.


 

Fragment katalogu wyrobów Fotonu z 1972r. opisujący błonę Fotopan N-200. Materiał udostępniony przez Krzysztofa Polańskiego.

Fotopan N-200 był również produkowany w formacie małoobrazowym, o czym katalog z 1972 roku nie wspomina.

Fotopan N200 w wersji małoobraskowej. Termin wywołania do kwietnia 1973r. Materiał udostępnił Woytek P. Kowalczyk (wpkx.pl)

Fotopan N200. Materiał udostępnił Woytek P. Kowalczyk (wpkx.pl)

Fotopan N200 - ulotka informacyjna. Materiał udostępnił Woytek P. Kowalczyk (wpkx.pl)

Fotopan SR

Superpanchromatyczny następca Fotopana U z ulepszoną emulsją. W sprzedaży pojawił się na początku lat 70. Światłoczułość wynosiła 24° DIN, 200 ASA. W produkcji pozostawał do końca „gierkowskiej dekady sukcesu”.

Fotopan SR. Termin ważności do sierpnia 1980r.

Fotopan SR - ulotka informacyjna.

Fotopan CD
Fotopan CD był pierwszym, wysokoczułym filmem produkcji Fotonu (litery CD czytane jako cyfry rzymskie oznaczają 400). Pojawił się w pierwszej połowie lat 70. wraz z Fotopanem SR rozszerzając asortyment Warszawskich Zakładów Fotochemicznych.  Światłoczułość tego materiału wynosiła 27° DIN, 400 ASA. Opakowanie zyskało odmienną szatę graficzną. Unowocześniono też sposób foliowania błon zwojowych. Pod koniec lat 70. zastąpił go Fotopan HL, będący produktem na licencji brytyjskiej firmy Ilford.

Fotopan CD. Termin wywołania 10.1978r.

Fotopan FF
Następca Fotopana F z ulepszoną emulsją.  Pojawił się na początku lat 70. Szata graficzna opakowania dopasowana do innego wyrobu Fotonu z tego okresu – Fotopana CD. Światłoczułość 17° DIN, 50 ASA. W produkcji pozostawał do połowy lat 80., gdy został zastąpiony Fotopanem FL.

Fotopan FF. Błona zwojowa, termin Ważności do czerwca 1983r.

Fotopan FF w wersji małoobrazkowej. Materiał udostępnił Łukasz Bakuła.

Od 1977r. konfekcją wyprodukowanych w Warszawie błon zwojowych zajmowały się Bydgoskie Zakłady Fotochemiczne. Związane to było z korekcją koncepcji asortymentowej w WZF i przekazaniem Bydgoszczy całego parku maszynowego służącego do konfekcjonowania.

Konfekcjonowano w Organika - Foton Bydgoszcz. Błona fabrycznie zawinięta w opakowanie po "maśle eksportowym". Termin wywołania do września 1987r.

Fotopan FF - ulotka informacyjna. Materiał udostępnił Łukasz Bakuła.

Fotopan HL

11 lipca 1969 roku Warszawskie Zakłady Fotochemiczne FOTON zakupiły od angielskiej firmy Ilford licencję „know how” na produkcję nowoczesnych błon rentgenowskich i wysokoczułych, fotograficznych błon negatywowych. Te ostatnie były licencyjną wersją Ilforda HP4. Szereg trudności i przeszkód sprawił, że ukończenie i uruchomienie nowej linii produkcyjnej nastąpiło dopiero na początku 1979 roku. Nowy rodzaj błon fotograficznych otrzymał nazwę handlową Fotopan HL i szybko uzyskał bardzo dobrą opinię ze względu na wysoką ostrość konturową obrazu, mimo dużej światłoczułości.

Fotopan HL, wersja małoobrazkowa. Materiał udostępnił Łukasz Bakuła.

Fotopan HL - ładunek dzienny w papierze ochronnym. Materiał udostępnił BW z forum korex.net.pl

Fotopan HL - ładunek dzienny. Materiał udostępnił BW z forum korex.net.pl

Fotopan HL - pierwsza strona ulotki informacyjnej. Materiał udostępnił Łukasz Bakuła.

Fotopan HL - druga strona ulotki informacyjnej. Materiał udostępnił Łukasz Bakuła.

Fotopan FL

Opracowany i wdrożony w połowie lat 80. do produkcji następca Fotopana FF. Cieszący się uznaniem wśród fotografów. Podobnie jak w przypadku Fotopana FF światłoczułość wynosiła 18° DIN, 50 ASA. Pakowany w pudeło z niebieskim, poprzecznym paskiem. Z powodu stałych braków materiałów często, zastępczo pakowany w pudełko Fotopana FF z następlowaną korektą nazwy.

Fotopan FL - opakowanie zastępcze po Fotopanie FF. Materiał udostępnił BW z forum http://www.korex.net.pl

Fotopan FL - pierwsza strona ulotki informacyjnej. Materiał udostępniony ze zbiorów prywatnych.

Fotopan FL - druga strona ulotki informacyjnej. Materiał udostępniony ze zbiorów prywatnych.