Najważniejsze  daty
związane z myślą techniczną
i produkcją aparatów fotograficznych w Polsce

 

 

1270 r. Witelo, Pierwszy  znany matematyk, fizyk i filozof polski. Napisał klasyczne dzieło z dziedziny optyki "Perspektywa", w którym opisuje  rozchodzenie, załamywanie się i odbijanie światła. Stosuje camera obscura do obserwacji słońca.

 

1842 r. Józef Zieliński (1808-1878) był pierwszym Polakiem zawodowo zajmującym się fotografią. Opublikował w Pamiętniku Przyjaciół Przemysłu... pracę "O dagerotypie". Ciekawostką jest to, że pracował nad projektem wyprzedzającym epokę dotyczącym napędu elektromagnetycznego w transporcie ( 1851).

1875 r. Władysław Małachowski  (Leon Warnerke 1837-1900). Pierwszy wykonał zwijaną światłoczułą bromosrebrową emulsję kolodionową na podłożu papierowym, wyprzedzając o 13 lat błony Kodaka. W 1880 r. odkrywa garbujące działanie wywoływacza na emulsję fotograficzną.

1878 r. Adam Prażmowski astronom i fizyk. Emigrant po Powstaniu Styczniowym. Otworzył w Paryżu wytwórnię obiektywów fotograficznych i innego sprzętu optycznego. Autor prac naukowych z zakresu teorii budowy obiektywu.

 

1875 -1881r. Konrad Brandel (1838-1920). Skonstruował aparat o nazwie: Fotorewolwer 1875 na płyty szklane 6x9 / 9x12 /12x16,5 cm. Klisze można było wymieniać w świetle dziennym. Obiektyw Steinheil z migawką 1/50 sek. for. 6x9 cm, aparat drewniany skrzynkowy z magazynkiem workowym na 12/20 klisz szklanych. Otrzymał "Złoty Krzyż Zasługi" od cesarza Franciszka Józefa.

1883 r. Stanisław Jurkowski. Jest jednym z pierwszych konstruktorów migawki szczelinowej.

1890 r. Karoli Aleksander (1828-1901) - zbudował z drewna reporterski aparat  9x12 cm. Posiadał automatyczny magazynek do zmian płyt szklanych. Opracował nowy typ fotorewolweru, wzorując się na patencie Brandela.

1896 r.  Piotr Lebiedziński  (1860-1934). Założyciel fabryki, która od 1933 nazywa się FOTON. Producent aparatów: Chicago1896 - drewniany aparat składany na płyty szklane  9x12 cm.
Diops1904 - aparat składany na płyty szklane 6x9 cm.





1899 r. Aleksander Ginsberg  - Warszawa, buduje fabrykę obiektywów i aparatów fotograficznych FOS. Cieszył się dużym uznaniem za produkcję obiektywów typu planistygmat. Produkuje miedzyinnymi aparaty: Fos 1903 składanym na płyty szklane, z obiektywem Fos/Planistygmat 8, FOS/Aplanat 6,3, z migawką szczelinową B, 1/2-1/1000 sek. o formacie 9x12cm. Sterotres 1904, aparat stereoskopowy, Zeflex 1905 aparat drewniany, lustrzanka, o formacie 9x12, z obiektywem Fos/Planat/6.3, migawka szczelinowa.

1901 r. Edmund Brodkowski produkuje we Lwowie drewniane, składane aparaty fotograficzne.

1905 r.  Juliusz Drac. Skonstruował aparat do rejestracji obrazu w kolorze, następnie rzutnik, który pozwalał na odzwierciedlenie tejże  fotografii.

1897 r. Jan Szczepanik (1872 -1926) opatentował Telektroskop – aparat do przesyłu obrazu i dźwięku na odległość, który przyczynił się do powstania telewizji. Opracował Fotosculptor urządzenie do kopiowania rzeźb. Na podstawie jego wynalazków firma Kodak w 1928 i Agfa w 1932 wytwarzały filmy do fotografii kolorowej. Według pomysłu Szczepanika realizowano filmy barwne, wyświetlając po raz pierwszy 24 klatki filmu na sekundę. Hiszpański monarcha Alfons XIII odznaczył go orderem za tkaninę kuloodporną.
Był autorem kilkuset patentów i ponad 50 wynalazków (wiele z dziedziny fotografii). Nazywano go polskim Edisonem.

 

1921r.  Powstała "Fabryka Aparatów Optycznych i Precyzyjnych H. Kolberg i S-ka" która w rezultacie przekształciła się w Polskie Zakłady Optyczne. Produkuje ona: mikroskopy (do dziś), lornetki, urządzenia optyczne i aparaty fotograficzne na zamówienia wojska.

1929 r.K-28 Aparat do zadań szkoleniowych. Format 6x4.6cm, obiektyw 160mm.
1936 r. Monarex Aparat do robienia zdjęć rozpoznawczych terenu montowany w podłodze samolotu.
1938 r. Toporex Aparat przenośny do celów rozpoznawczych terenu.
1932 r. Kamera Polska Ka-Pol Paweł Sobkowski zakłada w Chodzieży wytwórnię aparatów fotograficznych, gdzie produkowane są: Widok 1932, aparat mieszkowy na płyty szklane. Obiektyw Koplar 6,3/150 o formacie 6x9cm (inna wersja o formacie 9x12cm) i migawce centralnej 1/50s.
1933 r. Boleś, aparat skrzynkowy. Format 4,5x6cm. Migawka centralna 1/50s
1934 r. Filma  i Filma 2, aparat skrzynkowy z obiektywem Meniskus format 6x9 i 4.5x6 na kliszę zwojową 120.
1934 r. Bracia Pawelscy BPW. Otwierają wytwórnie aparatów licencyjnych :
 Korona 1934r. Montowana z części Firmy Merten. Bakelitowa konstrukcja typu skrzynkowego
  z obiektywem PZO 11/6.5cm o migawce B, 1/50s format 4.5/6cm. Film zwojowy typu 127.
 Korona Tankette 1938. Aparat w całości metalowy w przeciwieństwie do bakelitowej Korony tego samego producenta. Osłona korpusu z blachy stalowej pomalowanej czarnym
lakierem typu młotkowego.Wokół obiektywu napisy
KORONA-TANKETTE, dwa znaki wytwórni braci Pawelskich tj. dwie stylizowane
korony z literkami B P W i napisem GALW.Po przesunięciu dźwigni, od dolu aparatu, z
pozycji Z w pozycję O można wyjąć, wraz z górną pokrywą, metalowy korpus dla
filmu typu 127 (format klatki 3x4 cm w pionie). Pokrywy górna i dolna
(nieruchoma) wraz z celownikiem i pokrętłem przesuwu filmu oraz stożkowy
tubus obiektywu wykonane z poniklowanej blachy mosiężnej. Tubus wraz z
migawką i obiektywem typu menisk F=1.0, o stałej ogniskowej, został
przykręcony do korpusu trzema mosiężnymi srubeczkami. . Migawka pracuje w dwóch
trybach C i M. Na górnej pokrywie umieszczono blaszany, składany celownik
ramkowy i stożkowe pokrętło przesuwu filmu. Przesuw filmu jest kontrolowany
przez dwa, umieszczone z tyłu aparatu, okrągłe okienka z czerwonego
celofanu. Po bokach aparatu, podobnie jak w aparatach małoobrazkowych, zaczepy na pasek. Do aparatu
wyrabiany był skórzany futerał z wytłoczonym napisem KORONA-TANKETTE.
Wymiary aparatu 113x73x56 mm
Całość "z daleka" przypomina kształtem aparat Leica.
Zdjęcie znajduje sie w dziale "Legendy".
1937 r. Wytwórnia zegarków Żelazkiewicz-Niepanicz zaczyna montować na licencji Sida-Berlin  aparat Sida -Optyka 1937, film 25 mm, obiektyw8/35 mm, migawka B, 1/50 s, format 24x24 mm.
Konstrukcja bakelitowa. Całkowita wielkość "śmieszna", w najszerszych miejscach
 68 mm x 50mmx39mm .
1946 r. W Warszawie otwarto odbudowana dawną fabrykę Franaszka i nadano jej nazwę:
 Warszawskie Zakłady Fotochemiczne.
1952 r. Powstają Warszawskie Zakłady Fotooptyczne.
1953 r. Powstaje pierwszy powojenny aparat polski Start.
1956 r. Warszawskie Zakłady Fotooptyczne wyprodukowały aparat Druh.Następnie        przeniesiono jego produkcję do Brzozowskich Zakładów Chemicznych.
1958 r. WZF wyprodukowały pierwszy polski aparat małoobrazkowy Fenix.
1962 r. Wyprodukowano aparat Ami z polisterynową obudową. W tym samym roku wyprodukowano aparat Alfa.
 1963 r. Na rynku ukazuje się obiektyw powiększalnikowy z możliwością korekcji barw - Jantar-color, przemianowany następnie na Janpol-Color.
 1967 r. Ukazuje się nowy model Starta - Start 66. Produkowany Przez PZO.
 1977 r. W PZO skonstruowano pierwsze w Polsce głowice filtracyjne Krokus GF.
 1985 r. Na rynek jest dostarczany ostatni egzemplarz aparatu fotograficznego wyprodukowanego w Polsce -  Start 66s.
W latach 1954 do 1990 wyprodukowano:
-Aparatów fotograficznych „Start” ok. 120 000 szt.
-Aparatów małoobrazkowych „Fenix”, „Alfa” ok. 200 000 szt.
-Aparatów młodzieżowych „Druh”, „Ami” ok. 2 500 000 szt.
-Powiększalników wszystkich typów ok. 1 800 000 szt.
-Obiektywów powiększalnikowych ok. 3 000 000 szt.
-Rzutników „Narcyz”, „Diapol”, „Krokus” ok. 600 000 szt.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

  Źródła:

Dzieje polskiej fotografii - Ignacy Płażewski
1000 słów o Fotografii - Henryk Latos
Fotografia Technika i Technologia(1955) - Tadeusz Cyprian
Młody Technik (11/1980)
Historia Fotografii Polskiej w latach 1839-1889 Aleksander Macisza
Ilustrowana Encyklopedia Dla Wszystkich
"Podstawy Fotografii" Mikołaj Ilinski
Fotografia w praktyce amatorskiej - Zbigniew Pękoslawski
Spojrzenie w przeszłość  polskiej fotografii Ignacy Płażewski.